Wist je dat het Rode Kruis in Italië  is ontstaan ?
In het dorpje Solferino op 12 km van het Gardameer kwam Henry Dunant op het idee van het Rode Kruis.
Het is gelegen in de Morenische heuvels, waar vandaag rust en vrede heersen maar waar zich ooit schrijnende taferelen afspeelden.  Op 24 juni 1859 werd er la Battaglia di Solferino e San Martino, de Slag bij Solferino en San Martino gestreden, een van de bloedigste veldslagen ooit.  De gevolgen van deze slag zijn vandaag nog altijd belangrijk: ze liggen immers aan de oorsprong van de Italiaanse eenmaking en aan de basis van het Rode Kruis.

                                                                                Zichten vanaf la Rocca, de burcht van Solferino

Bij toeval was Henry Dunant, een Zwitserse bankier en filantroop, getuige van deze slag.  Hij arriveerde in de avond van 24 juni, net na de vreselijke strijd, die meer dan 40.000 slachtoffers maakte.  Het was een groot bloedbad en de gewonden riepen om hulp.  Dunant wou de slachtoffers helpen en samen met de vrouwen uit Solferino en de omliggende dorpen ontfermde hij zich om deze soldaten, ongeacht hun afkomst of nationaliteit. Daaruit kwam het indrukwekkende inzicht van Henry Dunant: ‘Siamo tutti fratelli’, ‘We zijn allen broeders’.  Uit dit prachtige humanitaire motto onstond het idee van het Rode Kruis, dat Henry Dunant – naast zijn ervaringen en zijn herinneringen aan de slag – beschrijft in zijn boek  Un souvenir de Solferino (Een herinnering aan Solferino).  In 1863 werd Dunant’s droom werkelijkheid en werd het Rode Kruis opgericht.  Deze vrijwilligersorganisatie biedt aan iedereen hulp in tijden van nood en doet dat op een neutrale manier.

Volg je ons mee in de voetsporen van het Rode Kruis ?  We starten in Solferino.


Rode Kruis gedenkteken
In de buurt van la Rocca, de burcht van Solferino – die je al van ver ziet bij het binnenrijden van Solferino – bevindt zich het  imposante Rode Kruis monument.  Het werd opgericht in 1959 om het initiatief van Henry Dunant te herinneren.  Een rood kruis, een omgekeerde Zwiterse vlag wordt omgeven door symbolische armen en handen die verwijzen naar Dunant’s motto : ‘Tutti Fratelli’ – ‘Allen Broeders’.

                   La Rocca, ook wel la Spia d’Italia, de Spion van Italië genoemd omwille van haar strategische positie

Aan de rechterkant hangen marmeren blokken met de namen van alle 195 landen die tegenwoordig deel uit maken van het Internationale Rode Kruis, van de Rode Halve Maan  (de islamistische landen) en van het Rode Kristal (Israël).

Standbeeld Henry Dunant
Henry Dunant wordt ook nu nog altijd door de Solferinesi op handen gedragen.  Ter gelegenheid van de honderdvijftigste verjaardag van het Verdrag van Génève in 1864 (dat getekend werd door de Europese regeringen en verschillende Amerikaanse staten voor de verbetering van het lot van de gewonden in oorlog) en van de oprichting van het Italiaanse Rode Kruis werd op 21 juni 2014 een standbeeld van Henry Dunant ingehuldigd. Het bronzen monument is uniek en staat symbool voor de vrede. De linkerhand van Dunant is een gesloten vuist en symboliseert mai più guerra, nooit meer oorlog.  Zijn rechter, open hand daarentegen is een teken van uitnodiging.  Aan zijn voeten liggen een vlag en een koffer, die verwijzen naar Henry Dunant als reiziger.

Ossario, knekelhuis
De rechterhand van Henry Dunant wijst trouwens in de richting van het Ossario, het knekelhuis in de San Pietro in Vincoli Kerk.
Daar zie je wat er overblijft van de veldslag, de doden.  Meer dan veertienhonderd schedels en zevenduizend botten van gesneuvelde soldaten liggen er kriskras door elkaar want rang, ras en nationaleit werden immers niet in beschouwing genomen.  Van deze hartverscheurende herinnering word je stil maar het is tevens een boodschap van vrede en solidariteit.  Er moet een eind komen aan alle oorlogen…

Van Solferino naar Castiglione delle Stiviere, in het spoor van de gewonden, die na de slag naar dit naburig stadje werden overgebracht.

Internationale Rode Kruis museum
Op 25 juni 1959 opende het eerste internationale museum voor het Rode Kruis zijn deuren, in Castiglione delle Stiviere op zeven kilometer van Solferino – waar meteen na de veldslag zoveel gewonden werden opgevangen. Het museum is gevestigd in het Palazzo Triulzi Longhi en omvat tal van schatten die de ontstaansgeschiedenis van het Rode Kruis vertellen. Er zijn brieven, oude foto’s, tekeningen en historischedocumenten. Meer tot de verbeelding spreken de oude brancards, ambulances avant la lettre en ingenieuze chirurgische elementen waarmee het nieuwe soort kogels dat hier voor het eerst werd gebruikt minutieus verwijderd kon worden. Het museum is echter niet alleen een reis terug in de tijd, naar 1859, maar ook en vooral een eerbetoon aan de basisprincipes van het Rode Kruis. Ook al heerst er in en om Solferino en Castiglione delle Stiviere nu een vredige rust, op andere plekken in de wereld is er nog altijd behoefte aan de hulp en ondersteuning die het Rode Kruis biedt. Een tentoonstelling van foto’s uit oorlogsgebieden maakt dit treffend duidelijk. Het idee van Henry Dunant heeft zo nog altijd bestaansrecht.

Standbeeld heldhaftige vrouwen
Vlakbij de Dom, die na de slag dienst deed als ziekenhuis, staat het beeld dat gewijd is aan de heldhaftige vrouwen.  Zij verzorgden de gewonde soldaten van zowel het Franse als Oostenrijkse leger zonder onderscheid te maken.

Palazzo Bondoni Pastorio
In het naburige Palazzo Bondoni Pastorio verbleef Henry Dunant de dagen na de Slag bij Solferino en San Martino.  In de kamer waar Dunant sliep, zie je voorwerpen die naar hem verwijzen, waaronder de eerste edities van een Souvenir de Solferino.

Praktische info:

Ossario:  dagelijks open van 9.00 tot 19.00 uur – gratis.

Rode Kruis museum: tijdelijk gesloten
Open van
Woensdag en donderdag: van 9.00 tot 12:00 uur
Vrijdag, zaterdag en zondag: van 09:00 tot 12:00 uur en van 15:00 tot 18:00 uur
Extra info vind je op de website.

Palazzo Bondoni Pastori: enkel te bezoeken op aanvraag.

La Rocca:  van 17 maart tot 15 oktober dagelijks open, behalve op maandag, van 9.00 tot 12.30 uur en van 14.30 tot 19.00 uur.  In de wintermaanden op aanvraag.  Dit geldt ook voor het Museum in de buurt van het Ossario. Het toegangskaartje tot de Rocca en/of het Museum geven recht op een korting in het Rode Kruis museum. Meer info vind je op de website van de Società Solferino San Martino.

De andere monumenten, het Rode Kruis gedenkteken, het  standbeeld van Henry Dunant en het standbeeld van de heldhaftige vrouwen zijn altijd gratis te bezoeken.

Extra tip

Ben je toevallig in de buurt van Solferino rond 24 juni ?
Neem dan eens deel aan de Fiaccolata of fakkeltocht,  die elk kaar de straten van Solferino rood kleurt met duizenden Rode Kruis vrijwilligers uit alle landen van de wereld.  Tijdens deze vredeswandeling volg je de route die de hulpverleners in 1859 aflegden om de gesneuvelde soldaten naar de eerste medische post in Castiglione delle Stiviere te brengen.  Een ervaring die je minstens één keer in je leven moet beleven.